|
Huis 't Gulden Hoeft
Rijksmonument
Voorstraat 102-104 3311 ER Dordrecht |
 |
|
Oude Houttuinen De Voorstraat is een van de twee oudste straten van Dordrecht. Reeds in 1200 wordt er geschreven over Dordrecht liggende aan beide zijden van het water. Met het water wordt de Thure bedoeld, de veenkreek waaraan Dordrecht is ontstaan. De Voorstraat aan de zuidoever van de Thure is van oorsprong een waterkerende dijk. In de 16e eeuw lagen er tussen Nieuwkerkstraat en de Heer Heymansuysstraat houttuinen, opslagplaatsen voor hout. Nadat elders in de stad deze benaming topografisch was ingevoerd, noemde men dit gedeelte aan de Voorstraat de Kannekoopersbuurt.
Beschrijving monumentenlijst
Pand met gepleisterde gotische gevel (XVI A), waarvan de vensters gevat zijn in halfrond gesloten nissen. Verkropte kroonlijst (XVIII). Empire schuiframen. Inwendig gotische details: sleutelstukken e.d. Gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde. Bouwgeschiedenis en bewoners
De geschiedenis van het huis gaat terug tot in de veertiende eeuw. Uit twee 'brieven' (akten) uit 1370 met betrekking tot de verkoop van een huis aan de oostzijde blijkt dat dit huis genaamd 't gulden Hoeft er toen al stond.
Uit akten uit 1450 blijkt dat achter het pand een 'brouwhuis' (een brouwerij) stond.
Familie Halling
In 1491 werd het huis verkocht aan Jan Ockersz. Halling, burgemeester van Dordrecht tussen 1509 en 1531. In zijn werk Beschyvinge van Dordrecht uit 1677 schreef Matthijs Balen dat er op de gevel van het huis "de Wapenen van Hallincg en Bogaard [zijn vrouw] in Blauwen Steen uytgehouwen" nog te zien waren. Waarschijnlijk zijn deze wapens tijdens de bouw van de nog bestaande gevel aangebracht, waarmee deze op kort na 1491 kan worden gedateerd.
Hiermee is de gevel ouder dan in de Rijksmonumentenlijst wordt verondersteld en zelfs net iets ouder dan huis 'Het Zeepaert' op de Wijnstraat met een gevel uit 1495.
De familie Halling heeft er ruim een halve eeuw gewoond.
Familie Keur
In de achttiende eeuw heeft de boekdrukkersfamilie Keur drie generaties in het huis gewoond. De Keur-Bijbel is één van de bekendste bijbeluitgaven van de Republiek.
In Dordrecht waren het de broers Hendrick, Jacob en Pieter Keur die in 1698 toestemming van de stad hadden gekregen om de bijbel in de Statenvertaling te drukken. Dergelijke officiële goedkeuring van de Nederlandstalige bijbels had als doel om de tekst zo zuiver mogelijk te houden, maar ook om ongeoorloofde nadrukken te voorkomen. Om die reden dienden de secretarissen van de stad de ‘nieuwgedruckte Bibels ofte Testamenten, alvoren die worden uytgegeven, te onderteeckenen’.
 Keur bijbel
Distilleerderij
Vanaf 1819 werd een distilleerderij in het pand gevestigd, die tot ver in de twintigste eeuw actief is geweest. In 1976 kocht de gemeente Dordrecht het zwaar verwaarloosde pand van de laatste leden van de distillateurfamilie.
Archeologisch onderzoek
In 1977 heeft de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek achter het huis opgravingen gedaan, waarbij er onder meer twee schedels van Kapucijneraapjes werden gevonden. Dit soort aapjes komt alleen in Zuid-Amerika voor en gezien de datering moeten ze hier in de tijd van de West-Indische Compagnie terecht zijn gekomen. Hiermee komt buurman Huijbert Hugo, een Dordtse kaper en zeerover, in beeld die in 1663 uit het Caribisch gebied terugkeerde om direct gevangen te worden gezet. Maar ook Huijbert de Laresse kan worden genoemd, die het huis in 1655 als gemachtigde van erfgenamen verkocht en wiens familie in 1654/1655 het door de Portugezen ingenomen Nederlands-Brazilië was ontvlucht tijdens een expeditie op zoek naar goud- en zilvermijnen voor Jacob Trip. We zullen het nooit zeker weten.
 Schedel Kapucijneraapje, op achtererf gevonden in 1977
Vijf jaar na de start van de restauratie werden er in 1981 drie appartementen opgeleverd, waarmee een lange reeks eigenaren/bewoners in een van de oudst bekende huizen van Dordrecht zich voortzet.
Eigenaren
Literatuur: Kees Sigmond, Middeleeuwse 'verdichting' van bebouwing aan de Houttuinen, tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht nr.2 2017. Jan Willem Boezeman, boek Geraffineerd Dordrecht, het Koloniale en Slavernijverleden van de oudste stad van Holland. 2023 Wie kent de eigenaar van dit aapje? Tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr.89 2023.
 |
