|
Gemeentelijk monument
Buiten Walevest 129-130
3311 AD Dordrecht
|
|
|
Ontstaan Buiten Walevest
Lange tijd werd ten onrechte aangenomen dat de Binnen- en Buiten Walevest genoemd zijn naar de protestanten uit Wallonië, die zich aan het einde 16e eeuw als Hugenoten op het Nieuwe Werck hebben gevestigd. Al voor er sprake van bewoning in dit gebied was lag hier een stadswal, de voorganger van de stenen muur die midden 16e eeuw aan de noordzijde van de Binnen Walevest werd gebouwd. Achter die wal heette het de "Wallevest", waar de straatnamen feitelijk naar verwijzen. Het is vergelijkbaar met de herkomst van de naam "Wall Street" in New York en heeft dus niets met Walen te maken.
 De Buiten Walevest werd rond 1704 aangelegd nadat de stadsmuur was afgebroken. In de 18e eeuw waren er op de Buiten Walevest tuinen met koepels (tuinhuisjes) van de gegoede burgerij te vinden. Er stond een gebouwencomplex van het Staatsleger; de 'Generaliteits Magazijnen' en er waren loodsen voor houtopslag met houttuinen. Permanent bewoonde huizen waren er nog nauwelijks. Pas in de 20e eeuw kwam daar verandering in en werd de Buiten Walevest meer een gebied waar werd gewoond.
Bouwhistorie
De huizen Buiten Walevest 122 t/m 130 zijn in 1902 gebouwd door de timmerman en aannemer Johannes Petrus Franciscus Kraus. Het was zijn meest ambitieuze nieuwbouwproject. Hoewel hij ook actief is geweest in de Raamstraat, de Hellingen en in de Cornelis de Wittstraat hadden die projecten niet deze omvang.
 De bouwvergunning van dit huis werd een half jaar later aangevraagd dan die voor de panden 123 t/m 128, namelijk in juni 1902. Bijzonder is dat dit pand nog vrijwel in de authentieke staat is. Het heeft nog steeds een afzonderlijk bewoond boven- en benedenhuis met de twee originele voordeuren. Ook achter de gevel is er sinds de bouw weinig veranderd, het interieur is nog grotendeels authentiek, wat te danken is aan het feit dat het huis al een kleine 100 jaar in bezit van dezelfde familie is en zeker de laatste twee generaties eigenaren oog hadden voor de historische waarde van het interieur.  Een eeuwenoude tuinmuur
Eeuwenoude muur
Dit huis beschikt over een achtertuin, die uitkomt bij de parkeerplaats van het appartementencomplex Wale-veste. De afscheiding van de tuin met de parkeerplaats bestaat uit een eeuwenoude vrij hoge muur, die duidelijk niet uit de bouwperiode van het huis stamt. Het is een muur met steunberen.
Dit is een restant van de tuinmuur van een in 1933 gesloopt herenhuis op het Blauwpoortsplein, waarvan de eigenaar deze grond in 1711 van de stad kocht en het als tuin in gebruik nam. Feitelijk heeft dit resterend stuk tuinmuur na driehonderd jaar nog steeds dezelfde functie. Maar met zijn ongeveer zes meter lengte is het nog slechts een heel klein stukje van tuinmuur die het oorspronkelijk was. Dit is het laatste bouwhistorisch en tastbaar restant van het herenhuis dat in 1651 al de aandacht van kunstschilder Jan van Goyen trok die het heeft afgebeeld op zijn schilderij Gezicht op Dordrecht.
 Zie deze link voor de beschrijving in de monumentenlijst.
Het interieur is voor een groot deel nog authentiek, zoals de originele houten zolderkamertjes van kraaldeeltjes voor het vroegere personeel van de eerste bewoners; de gemarmerde zijkanten naast de trap en de gehoute deuren; de grotendeels originele keukens (zowel in de boven- als benedenwoning); de schouwen; het originele glas in lood binnen en buiten en de ensuite deuren. Een impressie daarvan is hier te zien.
Publicaties
- Angenetha Balm-Kok en Jan Willem Boezeman,
Wonen bij de Blauwpoort: De bewoningsgeschiedenis
van de huizen Buiten Walevest 122-132, 2008.
- Angenetha Balm-Kok en Jan Willem Boezeman, Het Nieuwe Werck (deel 1): Historisch huizenonderzoek
Veersteiger, Blauwpoortsplein, Buiten- en Binnen
Walevest, 2023.
- Jan Willem Boezeman, Buiten Walevest 129-130: een huis met verrassingen, tijdschrift Dordrecht Monumen- teel nr.45 2012.
|
Eigenaren
|
1711
|
Gillis Francken, koopman
|
|
1719
|
Adriana Francken
|
|
1754
|
Adriana Brandwijk van Blockland
|
|
1779
|
Adolph Herbert van der Meij van der Linden, advocaat
|
|
1806
|
Maria van Ourijk
|
|
1829
|
Casper Anthonij van Ourijk, koopman
|
|
1839
|
Elbartus Hendrikus Wildeman, directeur van het postkantoor
|
|
1845
|
Corneille Adrien Vriesendorp, rechter
|
|
1870
|
Antonetta Roodenburg
|
|
1885
|
Helena Johanna Vriesendorp
|
|
1901
|
Johannes Petrus Franciscus Kraus, timmerman
|
|
1915
|
Clasina Anthonetta Wilhelmina van Wageningen
|
|
1917
|
Maria Adriana van Wageningen
|
|
1919
|
Anna Cornelia van Wageningen
|
|
1919
|
Samuel Joseph Kleinhaus, koopman
|
|
1921
|
Joseph Theodoor Gelissen, koopman
|
|
1928
|
Jan Muller, sleepbootkapitein
|
|
1958
|
Pietje Boender, weduwe Jan Muller
|
|
1959
|
Maria Adriana Muller, gehuwd met Arie Hugo van den Heuvel
|
|
1991
|
erven Maria Adriana van den Heuvel-Muller
|
|
2012
|
J.L. van den Heuvel
|
|
2020
|
Greetje van den Heuvel
|
