Rijksmonument
 
Turfsteiger 3-5
3311 EL Dordrecht
 
 
 
 
 

Geschiedenis
De Voorstraat is één van de twee oudste straten van Dordrecht. Reeds in 1200 wordt er geschreven over Dordrecht liggende aan beide zijden van het water. Met het water wordt de Thure bedoeld, de veenkreek waaraan Dordrecht is ontstaan. De Voorstraat aan de zuidoever van de Thure is van oorsprong een waterkerende dijk.
 
Rijke burgers woonden vanouds langs de oude hoofdstraten zoals de Voorstraat, Wijnstraat, Groenmarkt en Grotekerksbuurt. In 1850 waren de winkels vooral gesitueerd aan beide uiteinden van de Voorstraat, dus aan de rand van de stad.

Daar waar de huiserven aan de achterzijde aan bevaarbaar water grensden, werd op de lange erven een bedrijfsbebouwing gesticht. Bij stukjes en beetjes werd er een kade aangelegd, waaraan volwaardige panden werden gebouwd. Bij de stuksgewijze bebouwing van deze vroegere achterzijde ontstond vanzelfsprekend een onregelmatige rooilijn. 

De locatie tussen Dissel- (Distel) en Turfsteiger ligt in de zogenaamde Oude Houttuinen. In vroeger tijden was hout een zeer belangrijk handelsartikel van Dordrecht. Door de gehele stad trof men dan ook opslagplaatsen van hout. De Houtsteiger herinnert nog aan deze handel. Toen later de houttuinen aan de Nieuwe Haven werden aangelegd wijzigde men de locatie aan de Voorstraat in Oude Houttuinen. De woningen tussen genoemde steigers (destijds gewet of quawet genoemd, wat in het Middelnederlands ‘steiger’ betekent) vormden aan het begin van de 17e eeuw nog geen aaneengesloten rij huizen, zoals de kaart van Joannes Blaeu doet vermoeden.

 

De geschiedenis van dit huis aan de vanouds genoemde Leonardsteijger is teruggevonden tot 1580. Dat jaar sluit een bierbrouwer een lening op de woning. Nadat de brouwer is overleden verkopen zijn erfgenamen aan een bakker en wordt het pand gesplitst. Een ambachtelijke timmerman bouwt er in 1681 een nieuw huis. Er woonden naast een pompmaker, diverse schippers, turfschippers en beurtschippers. 

In later tijden werd het pand aan waterzijde ingericht als tapperij de Eiffeltoren en het naastgelegen pand als slachterij voor rundvee. Een grossier in kruidenierswaren vraagt in 1937 toestemming om het eeuwenoude hoekpand aan havenzijde van de Turfsteiger af te breken. Daarmee kan de gemeente zich niet verenigen. Nadat er in 1966 in de directe omgeving op Voorstraat–noord een grote brand was uitgebroken kocht de gemeente het pand en vond er een grootschalige restauratie plaats. Sinds 1980 is het monumentale pand in gebruik als woonhuis. 
 

Monumentenbeschrijving 
Pand (XVII ?) met schilddak, gevels van IJsselsteen en Empire ramen. Gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.

Eigenaren
1588
Joost van der Elst, bierbrouwer
1651
Claes Adriaensz. van Dongen, bakker 
 
 
havenzijde
 
1676
Matthijs van Cappel, bierbrouwer
1695
Teunis Vremt, schipper op Bleiswijk
1727
Bastiaan van Asperen, sluiswachter
1730
Hendrik van Meteren, koopman 
1742
Pieter Breetveld, turfschipper 
 
 
straatzijde
 
1676
Willem van Dijck, pompmaker
1681
Andries Pietersz. Kint, timmerman
1712
Maarten Bramer, schipper 
1720
Maeijke Bastiaensdr. Noteboom, turftonster
1744
Jurry Hendrik Naats, suikerbakkersknecht
1750
Pieter Breetveld, turfschipper
1769
Cornelis den Hollander, turfschipper
 
 
gezamenlijk
1788
Wessel Krul, turfschipper
1832
Wessel Krul Cornelisz., turfschipper
1888
Cornelis van den Broek, kaarsenmaker
 
 
havenzijde
 
1888
W. Stiegelis, schilder
1912
Herbert Schoolenberg, grossier
1950
Jan en Teunis Schoolenberg
 
 
straatzijde
 
1888
Johan Pieter van Straaten, vleeshouwer
1950
 
Jannetje Anna Schoolenberg-Gast, winkelierster
 
 
gezamenlijk 
1973
Arie Dirk van de Boor, dieselmonteur
1976
Gemeente Dordrecht
1978
A. Breur & zn., aannemer
1980
Robert Nagtegaal, project ontwikkelaar
1994
Klaas Westerkamp en Anneke Kamperman
 
Literatuur
Angenetha Balm-Kok. Turven naar de Turfsteyger (2024)
Augustijnenhof, 2024.