In de Cleyne Nagtegael
Geboortehuis Aelbert Cuyp

 
Gemeentelijk monument 

Nieuwe Haven 23-24 
3311 AP Dordrecht
 

 

 
Geschiedenis
Het eiland ten noorden van de Nieuwe Haven ontstond in 1410, toen bij het graven van de haven met de opgegraven grond een voor de stadsmuren in de rivier liggende zandbank werd verhoogd. Het gebied werd vanaf het derde kwart van de 16e eeuw het ´Nieuwe Werck´ genoemd, omdat hier de eerste buitenmuurse stadsuitbreiding werd gerealiseerd. Dit was nodig voor de snelle groei van de bevolking, mede ten gevolge van de vlucht van Hugenoten uit de zuidelijke Nederlanden.
 
Beschrijving monumentenlijst
Bouwstijl eclecticisme met invloeden van de Jugendstil. Woon- en bedrijfspand, gebouwd in 1902 in opdracht van D. Muijsson door P.J. van Rije. Bij een verbouwing in 1918 komt op de begane grond een winkelruimte met daarachter gelegen kantoren en een bergplaats. Het pand is van belang vanwege de herkenbaarheid en gaafheid van het exterieur en heeft ensemblewaarde vanwege de relatie met het buurpand Nieuwe Haven 21-22. 
 
Bouwgeschiedenis
De bouwgeschiedenis gaat terug naar het eerste decennium van de 17e eeuw. Er stonden toen twee woonhuizen, waarvan de percelen doorliepen tot aan de achtergelegen Hoge Nieuwstraat. Het huis aan de westzijde droeg de naam Cleijne Nagtegael en is het geboortehuis van  kunstschilder Aelbert Cuyp. Zijn vader Jacob Gerritsz. Cuyp huurde het tot 1625 van Boudewijn Pietersz. van Duijnen, waarna hij een huis op de Nieuwbrug kocht. Het huis aan de oostzijde heette de Geertruijdenbergse Swaen. Op deze foto die rond 1860 zal zijn gemaakt zijn de twee huizen nog te zien. Het huis de Cleijne Nagtegael heeft een 18e eeuwse lijstgevel, de Geertruijdenbergse Swaen een 17e eeuwse klokgevel. De tekening is vlak voor de sloop van de twee huizen gemaakt.
 
 

  

 

 

Eigenaren

De Cleijne Nagtegael        
1609-1625
Boudewijn Pietersz. van Duijnen
     
1625-1662
Philips Moens
     
1662-1681
 
Dirck Woutersz. de Bas, schipper
enJosina Abrahamdr. Moens
     
1681-1701
 
Lambert Bovie, slotenmaker/
horlogemaker en Anna Maartens
     
1701-1731
 
Johannes Flammon, steenhouwer
en Lijsbeth Bovie
     
1731-1739
1739-1784
Cornelis van Rietschoten, schipper
Willem Heufkens, Rijnschipper
     
1784-1806
Sibilla Margrita Heufkens
     
1806-1813
Christiaan Olivier, boekhouder
     
1813-1841
Joannes Hessels, winkelier
     
1841-1857
Abraham van Drongelen
     
1857-1859
 
Willemina Gerrtisdina Landmeter, 
houdster van een bibliotheek
     
 
De Geertruijdenbergse Swaen
1615-1666 Lens Hermansz. van Elsloo, Maasschipper
1666-1701 Martijn Geerards, biersteker
1701-1731 Johannes Flammon, steenhouwer
1731-1775 Cornelis Serrie, smidsbaas 
1775-1789 Pieter Breetvelt, turfschipper
1789-1842 Johannes van Herwaarden, zeilmaker
1842-1867
 
Jan Wolter van Herwaarden, zeilmaker
en Adriana van Duren
 
Het samengevoegd pand
1859-1897
 
firma Jan Schotman & cie. Wijnkoper,
azijnfabrikant
1897-1920
David Muysson, distillateur
1920-1964 Familie van Waalwijk van Doorn, slagers
1964-1970 Jan Sinterniklaas, export-manager
1970-1998 Janna Berendina te Kronnie, verpleegster
1998-2006 Gerardus Arie Willem Holster, directeur
2006-2013 Gabor Milos Szakály
2013-2020 András Lajos Szakály
2020
 
Robert van Wingerden en
Yvonne Barbara Peters
 
Literatuur
Waar is Aelbert Cuyp geboren? Angenetha Balm, Jan Willem Boezeman, 2018. Tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr. 69.
De familie Cuyp op het Nieuwe Werck. Geveltekening geboortehuis Aelbert Cuyp ontdekt. Angenetha Balm, Jan Willem Boezeman, 2020. Tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr. 74.
De huizen van Aelbert Cuyp (1620-1691). Kees Sigmond, 2020. Tijdschrift Vereniging Oud-Dordrecht.
Boek. Zijn wieg stond in de Cleijne Nagtegael, het geboortehuis van Aelbert Cuyp. Angenetha Balm-Kok en Jan Willem Boezeman, 2020. 
Woonde Aelbert Cuyp in de Salomons Tempel? Angenetha Balm-Kok en Jan Willem Boezeman, 2021. Tijdschrift Dordrecht Monumenteel nr. 76.